Tag: Straeon

Categories
Celfyddydau

Sylvia Cullen – Smugglers and Summer Snowflakes

Comisiwn Celf

Sylvia Cullen

Bydd Smugglers and Summer Snowflakes yn gasgliad newydd o straeon byrion sy’n ymateb yn arbennig i themâu Cysylltiadau Hynafol o deithio, lleoedd cysegredig, y diaspora Celtaidd a hiraeth. Wedi fy ysbrydoli gan Hel Straeon 2019, a gan ddefnyddio fy mhroses benodol fy hun o Gyfnewidiadau Creadigol gyda chymunedau lleol, byddaf yn creu’r casgliad newydd hwn, gan leoli dwy stori yn Wexford a dwy arall yn Sir Benfro.

Mae’r Summer Snowflake’ neu eirïaidd yr haf yn flodyn prydferth, prin a gwenwynig sy’n gynhenid i Wexford; mae’n symbol o’r elfennau dylai pob stori fer dda eu cynnwys. Mae Smyglwyr yn awgrymu’n ddigon amlwg o ble y bydda i’n cael ysbrydoliaeth ar gyfer y casgliad yma – o’r straeon dramatig am fôr-ladrata a smyglo ar hyd arfordir Cymru ac Iwerddon.

Caiff y straeon eu dosbarthu’n ddigidol a’u rhannu ar-lein fel cyfres o bodlediadau ar gyfer y diaspora Celtaidd, yn ogystal â chael ei gyhoeddi ar ffurf llyfr. Byddant hefyd yn cael eu darlledu ar radio leol yng Nghymru a Wexford.

Rhannu Gorffennol

“Dwi’n awdur cefn gwlad, yn byw yng Ngogledd Wexford. Ar gyfer Cysylltiadau Hynafol, byddaf yn llunio gwaith newydd sydd wedi ei ysbrydoli gan yr hanes sy’n gyffredin i ddwy ochr Mor Iwerddon, er mwyn ysbrydoli ein presennol. Mae’r comisiwn yn gyfle gwych i archwilio’r cydgysylltiad rhwng y ddwy ardal, gan greu straeon sy’n swyno ac yn aros ym meddyliau’r rhai hynny sy’n gwrando arnyn nhw neu’n eu darllen, ble bynnag yn y byd maen nhw’n byw.”

Cyfnewid Creadigol

“Fel rhan o’r broses ymchwil, byddaf yn hwyluso nifer o Gyfnewidfeydd Creadigol gyda grwpiau cymunedol yng Nghymru ac yn Wexford. Rwy’n gweld y rhyngweithio yma fel cyfnewid dwyffordd o hanes llafar ac ymchwil lleol. Byddaf yn hwyluso gweithdy ysgrifennu creadigol ar gyfer nifer o grwpiau ac yn gyfnewid, bydd cyfranogwyr yn cynnig eu persbectif a’u barn ar bedair   thema   Cysylltiadau Hynafol.” – Sylvia Cullen

Clawr drama Sylvia Cullen, The Thaw, a gomisiynwyd gan Gyngor Celfyddydau Iwerddon, a gynhyrchwyd gan Ganolfan Gelfyddydau Courthouse yn Tinahely, a gyhoeddwyd gan New Island Books, ac a ysbrydolwyd gan bobl Gogledd Wexford, De Wicklow a Dwyrain Carlow.

Dyddiad: Medi 2020 – Rhagfyr 2022

Ariennir gan: Cysylltiadau Hynafol

Allbynnau’r Prosiect:
Straeon Byrion Newydd
Podlediadau a darllediadau radio
Lansiad llyfr yr arddangosfa derfynol

Categories
Celfyddydau

Comisiynau Artistiaid

Prosiect Celfyddydau

Comisiynau Artistiaid

Mae Cysylltiadau Hynafol wedi comisiynu comisiynau newydd gan bedwar artist, sy’n archwilio themâu cydgysylltiedig sydd wrth graidd y prosiect, gan gynnwys: pererindod, cysylltu gyda diaspora Celtaidd Iwerddon a Chymru, a’n perthynas â mannau sanctaidd megis ffynhonnau, capeli a safleoedd hynafol.

Bydd yr artistiaid yn cynhyrchu gweithiau celf newydd dros y ddwy flynedd nesaf, wedi’u ysbrydoli gan eu hymchwil bersonol yn ogystal â chanfyddiadau timau Cysylltiadau Hynafol o helwyr straeon, ymchwilwyr cymunedol ac archeolegwyr. Bydd disgwyl i bob artist greu gwaith all gael ei rannu ar-lein, er mwyn ymgysylltu â chynulleidfaoedd lleol a phobl sydd lawer ymhellach, er enghraifft yn Awstralia neu Ogledd America, lle mae poblogaethau sylweddol o bobl o dras Cymreig a Gwyddelig. Bydd yr artistiaid hefyd yn cyflwyno’u gwaith mewn arddangosfa gyhoeddus derfynol yn Wexford a Sir Benfro yn 2022.

Y pedwar artist yw Seán Vicary a Linda Norris, dau artist gweledol o Orllewin Cymru, a’r artist/archeolegydd John Sunderland a’r awdures Sylvia Cullen, o dde-ddwyrain Iwerddon.

Linda Norris

‘Plât Williams Leatham’ o gyfres Cân yr Oer Wynt, decal seramig ar hen lestr

Bwriad Linda Norris yw defnyddio ‘teilchion’ neu ddarnau o grochenwaith fel man dechrau ei phrosiect, ac mae’n annog pobl i anfon teilchion ati a’u lleoli ar fap ar-lein. Meddai:

“Ymhell o swyn metelau gwerthfawr neu henebion enwog, mae teilchion yn adrodd hanesion domestig anhysbys ac yn ein cysylltu â’r bobl oedd yn byw yn ein cartrefi yn y gorffennol. Rwy’n bwriadu dechrau prosiect ‘archeoleg dinasyddion’ yn Sir Benfro a Wexford, ac yna’i ymestyn i’r Diaspora Celtaidd. Byddaf yn ymchwilio’r bobl a ymfudodd o’r ardaloedd hyn i’r Diaspora yn y 19eg ganrif ac yn ceisio dod o hyd i’w disgynyddion.”

Gweld Mwy

Seán Vicary

'Nodiadau Maes RAF Tyddewi'

Yn ddiweddar, darganfyddodd yr artist aml-gyfrwng Seán Vicary bod ei hen fam-gu wedi ei geni yn 1874, a hynny dim ond 3.5 milltir o Ferns yn Camolin ac mae’n gobeithio gallu:

“Deall y grymoedd a arweiniodd ata i’n byw yma draw dros y dŵr o gartref fy hen fam-gu. Drwy fynd ati i gloddio drwy fy ngorffennol fy hun, fe fydda i’n cychwyn proses sy’n adlewyrchu’r gwaith ymchwil archeolegol a hanesyddol sy’n mynd ymlaen yn y ddwy gymuned.”

Fe fydd yn darganfod y ‘straeon cudd’ yn y dirwedd ac yn eu gweithio’n greadigol i mewn i deithlyfr personol gafaelgar sy’n symud yn ôl ac ymlaen rhwng Sir Benfro a Wexford.

“Bydd llais, testun, cerddoriaeth, ffilm ac animeiddiad yn cyfuno i ddangos y llefydd hyn mewn modd cyffrous a chyfoes; gan adeiladu ymdeimlad dyfnach o hunaniaeth drwy rannu profiadau o ailgysylltu.”

Gweld Mwy

John Sunderland

'The Shooting Hut' (Site 1, Visit 9) o brosiect 'Touching Darkness' (2019)

Bydd yr archeolegydd hyfforddedig ac artist gweledol John Sunderland yn ymgymryd â phererindod o Borth Mawr i Ferns, ac yn cloddio gwrthrychau ar hyd y daith er mwyn creu creirfa ynghyd â ffotograffiaeth twll pin. Yn hytrach na defnyddio dull archeoleg dadansoddol modern, mae’n gobeithio archwilio ei ganfyddiadau gan ddefnyddio meddylfryd canoloesol, gan dynnu sylw at y “goruwchnaturiol neu’r cysegredig, i gwestiynu’r da a drwg, yr arwyddion a’r argoelion”.

Gweld Mwy

Sylvia Cullen

Clawr drama Sylvia Cullen, The Thaw, a gomisiynwyd gan Gyngor Celfyddydau Iwerddon, a gynhyrchwyd gan Ganolfan Gelfyddydau Courthouse yn Tinahely, a gyhoeddwyd gan New Island Books, ac a ysbrydolwyd gan bobl Gogledd Wexford, De Wicklow a Dwyrain Ceatharlach

Mae’r awdures Sylvia Cullen yn bwriadu creu cyfres newydd o straeon byrion ar gyfer podlediadau a ffrydio byw, gan dynnu ar “hanesion cyffrous am fôr-ladrata a smyglo ar hyd arfordiroedd Cymru ac Iwerddon” a straeon atgofus am fannau cysegredig neu am hiraethu am adref. Bydd hi hefyd yn cynnal gweithdai ysgrifennu creadigol yn y ddwy gymuned.

Gweld Mwy

Bydd cael gwylio’r prosiectau hyn yn esblygu ar wahan ac yna’n plethu ynghyd mewn cyflwyniad terfynol yn daith gyffrous i dîm y prosiect ac i’n cynulleidfaoedd.

Dyddiad: Awst 2020 – Rhagfyr 2022

Ariennir gan: Cysylltiadau Hynafol

Categories
Straeon

Pysgotwyr Tinnaberna

Llên Gwerin

Pysgotwyr Tinnaberna

Digwyddodd trychineb Pysgotwyr Tinnaberna yn yr 1810au. Pentref pysgota bach ar arfordir gogledd Wexford ger Kilmuckridge oedd Tinnaberna. Aeth dau gwch pysgota allan i’r môr ar dydd gwledd Sant Martin, 11 Tachwedd. ac fe’u chwythwyd allan ymhell i Fôr Iwerddon gan storm. Collwyd un, ond cyrhaeddodd y llall dir arfordir Cymru. Cafodd y criw fwyd a lloches gan ffermwr, ond ni allent gyfathrebu ag ef gan mai dim ond Cymraeg siaradai. Yn y diwedd, cyrhaeddodd y dynion yn ôl yn Ballycotton, Swydd Corc a cherdded yn ôl i Wexford i gael eu cyfarch gan berthnasau a oedd yn credu eu bod wedi mynd am byth. Daeth hanes y drasiedi hon yn destun baled sy’n dal i gael ei chanu’n lleol.

Ffynonellau:
The Schools Collection, Cyfrol 0886, tt.24-5

Ar gael ar-lein ar:
www.duchas.ie
Cyrchwyd 21 Tachwedd 2019
Gaul, L. “Songs, Ships and High Seas” yn The Past, Rhif. 31, 2011-’12, tt.95-102

Categories
Celfyddydau Cymuned

Ysgolion Animeiddio

Prosiect Celfyddydau

Ysgolion Animeiddio

Mae Ysgolion Animeiddio yn dod â thair ysgol ynghyd gyda’r nod uchelgeisiol o greu ffilm wedi’i hanimeiddio yn adrodd y straeon sy’n cysylltu’r ddwy ardal. Y tair ysgol fydd yn cymryd rhan yw Ysgol Penrhyn Dewi yn Nhyddewi, Sir Benfro, a Scoil Naomh Maodhog a St Edan’s School yn Ferns, Swydd Wexford.

Ym Mawrth 2020, fe ddechreuodd y prosiect gyda grŵp o ddisgyblion 12-13 oed, a staff, yn teithio o Dyddewi i Ferns, i gwrdd â’u cyfoedion yn ysgolion Ferns. Mae disgyblion y tair ysgol wedi bod yn dysgu am eu treftadaeth eu hunain, yn ogystal â’r straeon sy’n cysylltu’r ddwy ardal drwy weithio gyda’r storïwyr Deb Winter o Abergwaun, a Lorraine O’Dwyer o Wexford. Yn Ferns, perfformiwyd y straeon gan y disgyblion i’w gilydd yn ogystal â rhannu perfformiadau o ddarnau o gerddoriaeth gyfoes a thraddodiadol.

“Mae gen i eisiau diolch yn FAWR IAWN ar ran pawb yn Ysgol Penrhyn Dewi am y daith anhygoel gawsom ni i Iwerddon. Roedd y disgyblion a minnau wedi’n rhyfeddu gan y croeso Gwyddelig cynnes a gawsom ni ac roedd pob rhan o’r daith yn berffaith! Roedd cyrraedd Scoil Maodhog yn emosiynol ac mae ein disgyblion yn tecstio, snapchatio/whatsappio ayyb ac yn edrych ymlaen at groesawu’r disgyblion i Sir Benfro. Roedd y teithiau i gyd yn wych ac yn llawn gwybodaeth, a phan ofynnais i’r disgyblion beth oedd eu hoff ran o’r daith, doedd yr un ohonyn nhw’n gallu dewis gan fod gormod o ddewis.”

Cilla Bramley, Pennaeth y Celfyddydau Mynegiannol, Ysgol Penrhyn Dewi

Mae disgwyl i’r prosiect ailddechrau ym mis Mawrth 2021, gyda stiwdio animeiddio yng Nghaerdydd – Winding Snake – yn helpu’r bobl ifanc adrodd y straeon hyn yn greadigol, gan ddefnyddio technegau animeiddio amrywiol. Caiff y ffilm fer ei harddangos mewn lleoliadau ac ar-lein yn 2021-2022.

“Mae’r tîm yma yn Winding Snake yn falch iawn o gael gweithio gyda’r ysgolion yma fel rhan o’r prosiect cyffrous a hanesyddol yma. Rydyn ni’n ysu i ddechrau arni a chreu! Bydd y bobl ifanc sy’n cymryd rhan yn gweithio gyda ni i greu animeiddiad, dysgu sut i greu cyfansoddiad cerddorol, creu foley ac effeithiau sain, cymryd rhan mewn ysgrifennu sgriptiau a sesiynau adrodd straeon, yn ogystal â gweithio gydag actorion proffesiynol er mwyn dysgu sgiliau actio a pherfformio. A gyda llawer o gelf a chrefft yn rhan ohono hefyd, mae hwn am fod yn brosiect gwefreiddiol!”

Amy Morris, Cyfarwyddwr Winding Snake

Bydd ffilm ddogfen fer am y prosiect hefyd yn cael ei chreu gan y gwneuthurwr ffilmiau o Wexford, Terence White.

Dyddiad: Mawrth 2020 – Ionawr 2022

Allbwn y Prosiect: Ffilm fer wedi’i hanimeiddio

Dysgwch fwy: www.windingsnake.com

Categories
Celfyddydau

Comisiwn Celf Gyhoeddus ‘Gwnewch y Pethau Bychain’ Bedwyr Williams, Tyddewi a Ferns

Prosiect Celf

Comisiwn Celf Gyhoeddus 'Gwnewch y Pethau Bychain' yn Ferns a Thyddewi gan Bedwyr Williams

Comisiynwyd yr artist Bedwyr Williams i greu gwaith celf cyhoeddus parhaol ar gyfer Tyddewi a Ferns fel gwaddol i’r raglen Cysylltiadau Hynafol.

Wedi’i ysbrydoli gan stori Sant Aidan, Dewi Sant a’r gwenyn, mae Williams wedi creu cyfres o gychod gwenyn anferth, tri ar dir Cadeirlan Tyddewi a tri yn Ferns. Mae’r strwythurau llawn atgofion hyn wedi’u modelu’n fras ar y math o gychod gwenyn gwellt traddodiadol y gallai Aeddan Sant fod wedi’u defnyddio i ofalu am wenyn Dewi Sant.

Er eu bod yn llawer mwy o ran maint ac yn symlach eu ffurf, mae’r cerfluniau cychod gwenyn hyn yn gartref i wenyn go iawn mewn cychod gwenyn arferol, yn gerfluniau byw, gweithredol ar gyfer y ddau safle. Mae gwenynwyr yn y ddwy gymuned wedi bod yn brysur gyda’r gwaith o gynllunio’r cychod gwenyn ​​ac yn gofalu am y gwenyn. Ymhen amser, bydd Tyddewi a Ferns yn cynhyrchu eu mêl eu hunain, a fydd yn cael ei gasglu a’i roi mewn jariau i’w werthu ar y ddau safle a’i rannu ar draws Môr Iwerddon rhwng y cymunedau cyfagos.

Yn ôl yr hanes, pan adewodd Aeddan Sant Dewi fe’i dilynwyd deirgwaith i’r llong gan wenyn Dewi wrth iddo geisio dychwelyd i Iwerddon. Bob tro dychwelodd Aeddan Sant y gwenyn i’r fynachlog ond y trydydd tro, wrth weld caredigrwydd Aeddan Sant, cytunodd Dewi Sant i’r gwenyn fynd gydag ef i Iwerddon. Teimla Williams fod y stori hon, boed yn wir neu beidio, yn fotiff braf ar gyfer y cysylltiad rhwng y ddau le.

Trwy ddwyn y ‘stori’ hon i gof gyda cherflun, sydd hefyd â defnydd ymarferol, mae’n bosibl gwneud i’r cysylltiadau hynafol hyn deimlo’n ddiriaethol a pherthnasol.

Bedwyr Williams

Mae Bedwyr Williams yn wreiddiol o Lanelwy a bellach yn byw yng Nghaernarfon. Mae’n cael ei gydnabod yn eang fel un o artistiaid cyfoes mwyaf arwyddocaol Cymru ac fe gynrychiolodd Gymru yn Biennale Fenis yn 2013 gyda’i osodiad ‘The Starry Messenger’. Mae’n gweithio ar draws ystod o gyfryngau mewn orielau a lleoliadau celf gyhoeddus, gan ddefnyddio hiwmor a swrrealaeth yn aml i archwilio diwylliant o berspectif gwahanol. Ar gyfer y prosiect hwn, mae wedi gweithio’n agos gyda’r Contemporary Art Society, ymgynghoriaeth sy’n arbenigo mewn cefnogi a chyflwyno prosiectau celf cyhoeddus. Meddai Bedwyr: ‘Fel artist rwy’n hoffi troi at straeon a chwedlau am fy ysbrydoliaeth a’r hyn rwyf wir yn ei fwynhau yw gweithio gyda’r chwedlau hyn mewn ffordd chwareus a pherthnasol’

“Mae gen i ddiddordeb mewn gwrthrychau sy’n gwahodd cymunedau i ddod yn gyfranogwyr gweithredol er mwyn gwneud y gwaith celf yn gyflawn. Rydw i am i bobl gymryd rhan lawn yn y gwaith celf, gan wneud y pethau bychain er mwyn dod â’r gwaith celf yn fyw, ac anghofio’u hunain a’u gofidiau beunyddiol am ychydig oriau. Geiriau olaf Dewi Sant oedd “Gwnewch y pethau bychain. ” Mae’r ethos hwn wedi arwain datblygiad fy nghynnig sy’n seiliedig ar stori Dewi Sant a Aeddan Sant ac sydd wedi’i drwytho yn hanes a hud a lledrith y ddau leoliad cyysylltiedig yma”.

Ariannwyd gan: Cysylltiadau Hynafol

Dyddiadau 2021-2022

Categories
Celfyddydau Cymuned

Geiriau Coll – St Davids Connection

Prosiect Cymunedol

Geiriau Coll –
St Davids Connection

Cam cyntaf llwybr celf a natur yw Lost Words, a fydd yn cael ei greu yn Nhyddewi a’i arwain gan St David’s Connection, sefydliad cymunedol newydd a sefydlwyd gan Becky Lloyd ac Amanda Stone. Mae’r llwybr wedi’i ysbrydoli gan The Lost Words, llyfr llwyddiannus ac arddangosfa deithiol gan yr artist ac awdur gwobrwyedig lleol, Jackie Morris a’r awdur Robert McFarlane. Mae Jackie’n byw a gweithio yn Nhyddewi ac yn cael ei hysbrydoli gan harddwch naturiol Penrhyn Dewi.

“Rydym yn falch o fod wedi derbyn y gefnogaeth yma i gael y prosiect oddi ar y ddaear. Byddem yn rhedeg gweithdai a gweithgareddau i ymgysylltu ag ysgolion lleol a grwpiau cymunedol, er mwyn cyd-ddylunio a datblygu’r llwybr Geiriau Coll, sy’n dathlu cysylltiad yr ardal hon i fyd natur a’r rôl mae hynny’n chwarae yn ein lles.”

Becky Lloyd – St Davids Connection

Dyddiad: Awst 2020 – Rhagfyr 2021

Allbwn y Prosiect: Llwybr Celf a Natur

Dysgwch fwy: www.facebook.com/stdavidsconnection.co

Categories
Pererindod

Trosolwg o bererindota – y resymeg dros lwybr newydd

Prosiect Celf

Trosolwg o bererindota - y resymeg dros lwybr newydd

Mae Pererindota’n gysyniad hynafol sy’n ymestyn yn ôl drwy hanes ar draws ffiniau diwylliannol a chrefyddol, hanesyddol ac economaidd, gan anwybyddu hil a rhywedd. Mae llawer yn dadlau bod pererindota’n diwallu angen sylfaenol sydd gan bobl am ailgysylltu â’u hunain drwy’r broses syml o roi un droed o flaen y llall ar y daith i fan cysegredig neu arbennig.

Mae Cysylltiadau Hynafol yn ailddarganfod cysylltiadau hanesyddol a straeon hynafol sy’n cysylltu cymunedau a diwylliant Gogledd Sir Benfro â’u cymheiriaid ar arfordir Dwyreiniol Swydd Wexford. Yn benodol, mae’n archwilio’r cysylltiad rhwng dinas Tyddewi a phentref Fearna, dau safle arwyddocaol sy’n gysylltiedig â’r eglwys Geltaidd gynnar. Astudiodd Aeddan Sant yng Nghymru gyda Dewi Sant ac yna fe deithiodd i Swydd Wexford lle sefydlodd ei fynachlog ei hun yn Ferns.

Mae Tyddewi wedi bod yn gyrchfan i bererinion ers yr oesoedd canol ac mae’n dal i fod felly heddiw. Mae pobl yn cael eu denu i’r ardal am lawer o resymau, er mwyn adfywio’r corff, y meddwl a’r enaid. Fe’i cydnabyddir fel lle arbennig, lle ‘tenau’ i’r Celtiaid: man lle mae calonnau’n cael eu hagor ac emosiynau’n cael eu cyffwrdd.

Nid yw pererindod fodern o reidrwydd yn grefyddol na hyd yn oed yn ysbrydol; yn hytrach, mae’n gyfle i fyfyrio, cysylltu a darganfod, gan efallai ddod o hyd i ymdeimlad newydd o bwrpas, cyfeiriad a llesiant. Mae pererindota’n dod yn fwyfwy poblogaidd heddiw gyda rhaglenni teledu fel Pilgrimage; The Road to Rome a The Road to Santiago. Mae llwybr pererinion Santiago de Compostella, a gafodd hwb gan gyllid gan yr UE ym 1987, wedi bod yn llwyddiant mawr gyda niferoedd y teithwyr yn cynyddu o lai na 3,000 y flwyddyn i dros 300,000 erbyn hyn.

Llwybr Newydd - Llwybr Pererindod Wexford-Sir Benfro

Bydd 2023 yn nodi 900 mlynedd ers i’r Pab Callixtus II ddatgan bod dau bererindod i Dyddewi gyfystyr ag un i Rufain. Mae’r dyddiad hwn a’r prosiect Cysylltiadau Hynafol yn fan lansio ar gyfer dechrau adeiladu llwybr pererindod ar y ddwy ochr i Fôr Iwerddon. Tybed allai twristiaeth pererindota/drawsnewidiol fod mor llwyddiannus yn Swydd Wexford a Sir Benfro ag yng Ngogledd Sbaen?

Mae Cysylltiadau Hynafol yn gweithio gyda’r Ymddiriedolaeth Pererindod Prydain i greu’r llwybr newydd. Ym Mai 2022, cynhaliwyd y Camino Creadigol arloesol, taith arbrofol dan arweiniad tywyswyr Journeying sydd wedi’u lleoli yn Sir Benfro a Wexford Trails. Yn teithio gyda nhw roedd criw o artistiaid a phererinion cymunedol, a ymatebodd yn greadigol i’r profiad.

Mae’r llwybr bellach wedi’i fapio a bydd ar agor i’r cyhoedd yn 2023 ar gyfer teithiau tywys a hunan-dywys. Ar hyn o bryd, mae cyfleoedd i dreialu’r llwybr ar deithiau dydd dan arweiniad tywyswyr profiadol. Ewch i’r wefan i gael rhagor o wybodaeth am y llwybr a sut y gallwch chi gymryd rhan

Llwybr Pererindod Wexford-Sir Benfro

Dyddiad: Parhaus

Categories
Celfyddydau

Artistiaid Preswyl

Prosiect Celfyddydau

Artistiaid Preswyl

Mae Cysylltiadau Hynafol wedi penodi dau Artist Preswyl a fydd yn archwilio’r gorffennol a rennir rhwng Gogledd Wexford a Gogledd Sir Benfro gan weithio ochr yn ochr â’r archeolegwyr a’r haneswyr dan gontract yn ogystal â chymunedau lleol.

Bydd yr artistiaid yn cynhyrchu gweithiau celf newydd dros y ddwy flynedd nesaf, wedi’u hysbrydoli gan gloddio archeolegol, arolygon geoffisegol a chwedlau cymunedol yn Sir Benfro a Wexford; gan arddangos y gwaith terfynol yn gyhoeddus yn y ddau le yng Ngwanwyn/Haf 2022.

Fern Thomas

Yr artist a ddewiswyd ar gyfer Sir Benfro yw Fern Thomas; mae hi wedi’i lleoli yn Abertawe ac mae ganddi gryn brofiad o weithio gyda chymunedau. Bwriad Fern yw creu gorsaf radio a chyfres o 16 podlediad sy’n dilyn datblygiad y prosiect Cysylltiadau Hynafol. Bydd yr orsaf radio yn cael ei darlledu o ynys ffuglennol YNYS ym Môr Iwerddon: “Lle a rennir, er mwyn i ddiwylliant, hanes, breuddwydion, barddoniaeth a chaneuon o bob cyfnod gyd-fyw ochr yn ochr.”

Disgrifia Fern hyn fel:

“Ynys lle gall Dewi Sant eistedd ochr yn ochr â’r tri dyn ifanc o Wexford yn eu canŵ benthyg; lle mae tân bryngaer Boia neu’r môr-forynion oddi ar Borth y Rhaw yr un mor bresennol â’r tywod sy’n erydu ym Mhorth Mawr. Man lle mae’r gorffennol a’r dyfodol yn cyd-gwrdd”.

Dysgwch fwy

David Begley

Yr artist a ddewiswyd ar gyfer Wexford yw David Begley, sy’n arlunydd amlgyfrwng profiadol.

Meddai David:

“Meddyliwch: cyn i Aeddan Sant gyrraedd, ac yna’r Normaniaid yn ddiweddarach, beth ddenodd pobl yr hen oesoedd i Ferns yn y lle cyntaf? [Wexford] Ai ar hap wnaeth aradr Tom Breen ddatgelu’r crair cyntaf yn Clone a’n harweiniodd ni i brocio tyllau yn y dywarchen a dyfalu? Pwy blanodd yr hedyn cyntaf? Beth wnaeth i’r llwyth cyntaf fwrw’u gwreiddiau yma, gan adael siarcol a serameg ar eu hôl?”

Bydd David yn gwneud rhaglen ddogfen fideo ar hanes ffermio yn Fearna, yn hyrwyddo prosiect celfyddydau gweledol, adrodd straeon a garddio 12 wythnos gydag Ysgol Genedlaethol St Edan’s, Ferns ac yn cynhyrchu swmp newydd o waith ym maes lluniadu, argraffu, paentio, cerameg ac ysgrifennu.

Y gobaith hefyd yw y bydd y ddau artist yn dod o hyd i ffyrdd o gyd-weithio a dysgu o deithiau ei gilydd.

Dysgwch fwy

Dyddiad: Gorffennaf 2020 – Gorffennaf 2022

Ariannwyd gan: Cysylltiadau Hynafol a chynllun Wexford Percent for Art